Euskara, pittaka-pittaka eta jende aunitzen lanari esker, bere bidea egiten ari da bizitzaren arlo guztietan, hala ere, bai komikigintzan eta baita literaturaren beste zenbait arlotan ere, onomatopeien kontua baztertu samarra daukagu. Nire irudikoz, euskara zuzen egiteko beste gauza askoren artean, gure onomatopeiak erabili beharra daukagu, erdaren morrontzan erori gabe. Hona hemen, nik Euskal Herriko luze-zabalean entzundako onomatopeia zenbait. Honatx nire ekarpen tipia
ANIMALIAK:
ANIMALIA ONOMATOPEIA IZENA
Katua mau-mau mauka
Zakurra zaun-zaun zaunka
Txoria txio-txio txioka / txirriotxoa
Zerria kurrin-kurrin kurrinka
Behia, zezena marru-marru marruka / marrua
Zaldia iiiiii irrintzi
Ardia jauba / meee jaubaka / balaka
Oilarra, oiloa kukurruku kukurrukua
Txirrita, txitxarra txirri-txirri txirrika
Kilkerra kir-kir kirkirka
Ahatea piru-piru piruka
Sugea zi-zi txistua
Belea karrak karraka
Otsoa ulu uluka
Hartza orro orroka
Kukua ku-ku kukuka
Astoa aaa-aaa, arran-arran arrantza
BESTELAKOAK:
Tiroa danba
Atean joka danba-danba
Barrezka kar-kar-kar
Txirrina joka txirrin
Telefonoa joka txirrin-txirrin
Mugimendu azkarra adierazteko raaa
Uretan ibiltzen plixti-plaxta
Poliki ibiltzen ttipi-ttapa
Umea lau hanketan ttaka-ttaka
Pospolo bat piztean raixta
Gauza bat egiten etengabean riki-raka / ñiki-ñaka /
raka-raka / ñaka-ñaka
Ura mugitzean, errekan adibidez ur-ur
Sua suuu-suuu
Ura horma batetik irristan iz-iz
Distira baten soinua dir-dir
Lantegi bateko tutua tuuu
Dardararen soinua dar-dar
Irakiten jarritako saltsa pil-pil
Irakiten jarritako saltsa pol-pol / bor-bor
Puzkerraren soinua turrut
Ume baten puzkerra purrun
Oihal batek amore ematean tarrat
Zerbait eztarritik barrena irenstean klik
Likido bat irenstean urrup / zurrut
Txiza egitean txiz-txiz / pix-pix
Gurdia ibiltzean kirrinka-karranka
Autoa mugitzean po-po
Zintza egitean zintz-zintz
Olioa irakiten xirt-xirt / xart-xart
Lurrera erortzean danbala
Zartakoaren soinua zart
Labaina edo sastakaia sartzean sasta / zazta
Zaplastakoa edo zaplamokoa zapla
Tximista erortzean ximist
Trumoiaren soinua burrun
Mugimendu azkarra di-da / ti-ta
Suak zerbait erretzean zi-zi / fu-fu
Itsasoa haserre orro
Narrastiak mugitzean narras-narras
Irrista egitean irrist / xirrixt / txirrixt
Itoginaren soinua ta-ta-ta-ta
Ezkilaren soinua dilin-dalan /dindan-boleran
Mailuaren hotsa tiriki-trauki
Zerbait jotzean kinki-kanka
Azkar ibiltzean triki-traka / tirri-tarra
Trikitixaren soinua triki-triki-triki
Sagarra txikitzean kirikoketa-kirikoketa
Zurrunga egitean zurrun-zurrun
Egurra aizkoraz moztean taka-taka
Platerean edo edalontzian jotzean kanka
Zerbait zulatzean zizt / zizta / txista
Intsektu batek eztena sartzean zizt / zizta / txista
