2021eko maiatzaren 13tik 20ra, BilbaoArtek “Aitzindariak” filmen zikloa hartuko du, Institut Françaisen lankidetzari esker. Zazpi filmeko ziklo honek, jatorrizko bertsioan azpitituluekin, emakumeek zuzendutako Frantziako zinemaren hastapenetan zehar ibilbide bat aurkezten du, eta bi emanaldi izango ditu pieza bakoitzeko.
Gainera, zikloaren azken egunean (maiatzak 20), Callisto McNulty zuzendariaren presentzia izango dugu, “Delphine et Carole” (2018) filma aurkeztuko duena emanaldiaren aurretik.
Sarrera librea, aldez aurretik erreserbatuta. Proba telefonoz egingo da (Tel.: 94 415 50 97) proiekzioaren egun berean, 9: 00etatik aurrera eta saioa hasi baino ordubete lehenago arte. Pertsona bakoitzeko gehienez bi eserleku erreserbatu ahal izango dira, eta horiei zenbaki bat esleituko zaie. Nahitaezko maskara erabiltzea.
Pioneras / Pionnières / Aitzindariak
Nola osatzen da zinearen asmakuntzaren gurasoen ohorezko podiuma? Gaia ez dago konponduta, ez dago aho bateko aitorpenik behintzat. Lumière anaiek titulua defendatzen dute, bere proiekzioa, 1895eko abenduak 28an, zinearen sorrera publikoki ezarri zuena izan baitzen. Thomas Edison aseezina, ordea, amerikar makineriak defendatzen du bere asmakuntzarako eta patenteetarako duen talentuagaitik . Eta zergatik ez eman titulua Georges Meliés apetatsuari, Scorsesek “Hugo”n omendu zuena, eta zinemaren historiak berezkoa duen botere magiko liluragarria ulertzeko zuen gaitasunari. Aukera horiek guztiek argudio garrantzitsuak dituzte. Arte zinematografikoaren esentzia non zifratzen den, photo-finish-ak izen bat edo horren kontrakoa erabakiko du.
Egia dena da, eta inor ez da oraingoz eztabaidatzen ausartzen, asmakuntzaren ama pertsona bakarra izan zela, Alice Guy, hizkuntza zinematografikoa fikziozko istorioak kontatzeko bitarteko gisa ulertzen lehena.
Aitzindaria izan zen, zinemak istorio-fabrika gisa duen ahalmen ikaragarria aztertzen lehena. Bere talentu eta gaitasunetik sortu ziren fikziozko lehen filmak, nahiz eta gero ia inork ez zuen horretaz hitz egin.
Horregatik, zinemaren sorreratik bertatik emakumeen presentzia ukatu denean, ez da harritzekoa azken 125 urteetan emakumeek egindako zinemaren historia ere ez zaintzea. Izan ere, BilbaoArte Fundazioak Bilboko Institutu Frantsesaren laguntzarekin aurkeztutako ziklo honetan, moldeak apurtzea lortu duten emakume zinemagile horiek 1898tik 2018ra bitartean egindako filmak jasotzen dira. Horiekin, beren zinemarekin, elezaharretako izenen obrara hurbiltzen gaituen bidaia zirraragarri bat ezartzen da. Alice Guy aitzindari nagusitik hasi eta Agnès Varda gure zinemagintzan berriki hil den eta oso preziatua izan den arte.
Sei asteko bidaia honetan, emakume ahaztezinen lanaren aztarnak aurkituko ditu, nahiz eta luzaroan ikusezinak izan: Germaine Dulac, Musidora, Marie-Louise Iribe, Nicole Vedrès, Delphine Seyrig eta Carole Roussopoulos; horiekin, emakumeek egindako zinema frantsesaren panorama liluragarria marraztuko dugu, zinemaren historia “anaiek” bakarrik elikatzen ez dutela frogatzeko. Haiek ere hor zeuden eta daude oraindik.