Joseba Aurkenerena Barandiaran

LATXIKANA, ESKIULA BIHOTZEAN

Gaztetan, hogei bat urte nituela, garai hartako “Zeruko Argia” aldizkari miresgarrian, Eskiulari buruzko artikulu bat irakurri nuen. Harrituta gelditu nintzen, nik ordura arte ez bainekien deus Eskiulaz. Txillardegik izenpetzen zuen aipatu artikulua, eta nehoiz entzun…


JEAN-MARTIN MUNDUTEGI, IRAULTZAREN BORRERO GUPIDAGABEA

XVIII. mendea oso gogorra izan zen Iparraldeko euskaldunentzat, Paris aldean garaile suertatu zen Iraultzak bere garroak zabaldu baitzituen aitzineko erregeen meneko lurralde guztietara, baita Lapurdira, Nafarroa Beherera eta Zuberoara ere. Lege batez gure hiru herrialdeak…


ANTTON LUKU ETA LIBERTIMENDUAREN LILURA

Iparraldean hiru ihaute mota ospatzen dira: kaskarotak, libertimendua eta maskarada, eta bakoitzak badu bere erritual berezia eta baita bere hedapen eremua ere. Kaskarotak lapurtar kulturaren eremuetan egiten dute, libertimendua nafar kulturarenean eta maskarada zuberotar kulturaren…


MASKARADA ETA INAUTEARI BURUZKO GOGOETA

Abenduaren 25ean hil zen urte zaharreko eguzkia eta hil orduko, eguzki berria sortu zen, Eguberri zen, hau da, eguzki berriaren eguna. Orduz geroztik, bere bidetik barna abiatu da, apal, indarrik gabe, baina beti aitzina urte…


DANIELA ALBIZU, LAPURDIKO EUSKAL ERROAK

Norbaitek erran zuen behin, gure artean badirela behin borrokatu direnak; horiek garrantzi handikoak dira. Badira beste batzuk denboraldi luze batez borrokan aritu direnak eta horiek oraindik garrantzitsuagoak dira; baina izan badira, bizitza osoa borrokari eman…


JOANES URTUBIA LAPURTARRA ETA ALBANIAREN KONKISTA

Gure historian badira oraino erdi ezezagunak zaizkigun gertaerak eta pertsonaiak. Alde batetik gure historiografia duela oso gutxi arte arrotzen eskuetatik idatzita zegoelako, eta bestaldetik ere, euskaldunok aski alferrak izan garelako mendeetan barne gertatu zaizkigunak jasotzeko…


URTEAREN GURPILA EUSKAL GOGOAN

Aro zaharretan gure arbasoek urtea bi zatitan banatu zuten: uda eta negua. Hainbat ikerlariren ustez, lehenak badu zer ikusirik urarekin eta bigarrena Paleolito Aroan gurtzen zuten Egu izeneko jainkoarekin. Mari lurraren pertsonifikazioa den bezala, Egu…


OLENTZERO EUSKAL IRUDITERIAN

Gure arbaso zaharren mundu ikuskeran urtea bitan banatzen zuten, alde batetik uda eta bestaldetik negua. Urtea, bere izenak esaten digun bezala, (ur + te) ur edo eurien kopura eta maiztasuna banatzeko denboraldi luze eta errepikakorra…


ZIZKOITZ LEPOKO HARRIAK

1991ko azaroaren 3an Pantxoa Saint-Esteben zizelkariak Maurice Abeberri (1926-1988) zenaren omenez landu “Harri iratzartuak” obra estreinatu zen Zizkoitz lepoan, Larrunen. Hori dela eta, hogeita hamar urte berantago, omenaldi bat egin zitzaion Pantxoa Saint-Estebeni aipatu leku magikoan,…


XARETAKO PASTORALA

Izurritearen ondorengo lehen urte hauetan era guztietako bestak eta ikusgarriak berpizten eta sendotzen ari direla dirudi, eta iduriz, pastoralarekin ere gauza bera gertatzen ari zaigu. Aurten bi pastoral ederrez gozatzeko parada izan dugu, lehena Zuberoan,…