Nafarroaren historia – Erlantz Urtasun Antzano

GOROLDIOAZ

Bada, gurean hain maitatua den goroldioaz, nafar kondaira zaharra. Dirudienez, aspaldi, duela denbora luze-luzea, landare guziak mintzo omen ziren. Goroldioa, baina, lotsati xamarra zen, eta ez zen ausartzen zipurrik ere erraten. Behin eta berriz saiatu…


“GAZETTE DE LA NAVARRE” (1810)

Nafarroa Garaian karrikaraturiko lehen egunkaria. Frantses agintariek kudeaturik, lehen nagusiki frantsesez landurik, eta gero gaiak frantsesez nahiz gaztelaniaz jorraturik. Iruñeko Udal Artxibategian irakurgai.


1513KO BULDA

Ezkerraldeko oinean duen testuak honela dio: “Bula original Exigit contumacium de Julio II, Roma, 18 de febrero de 1513, de excomunión de los reyes de Navarra y de privación de su reino”. Irudi iturria: Tarsicio de Azcona:…


IRUÑSHEME GUDARIAK (1936)

1936ko uztailaren 18tik aitzinerat, eta legalitatearen aurka militarki jotzekotz asmoz, matxinaturiko faxistek nafar anitz haien armadan bortxaz lerrokatu zituzten. Halere, frontean, batzuek ihes egin ahal izan zuten, demokraziaren alde borrokatzekotz. Argazkian adibide xume bat ageri…


“OLENTZERO” ERRETZEN ZEN?

Pablok ea Olentzaro toki batzuetan erretzen ote den galde egin dit, baita bertze gauza batzuk ere… Beraz, eta Olentzaro pertsonaiaren inguruan pizturiko interesa dela medio, horren asetzekotz asmoz, kausitu dudan bi azalpen interesgarri behean atxiki…


ZER DA “OLENTZERO”?

Jose Karlosek honela idatzi zidan: “Kaixo Erlantz. Orain ume guztiak Olentzeroren opariei buruz pentsatzen ari dira. Ai gure Olentzero, ze jatorra. Baina, Olentzero? Olentzaro? Orentzaro? Buruhandia? Urde tripa handia??? Hau da gure Olentzero??? Lagundu, nor…


ALFONTSO I.A BORROKALARIA

Mikelek honako galdera egin zidan: “Kaixo, barkatu eragozpena, baina lagunarteko eztabaida bat izan dugu “Alfonso el batallador”i buruz: zer izan zen, Nafarroa edo Aragoiko erregea? Egon ginen Aragoi agindupean bera erregea izanik? Eskertuko nizuke berari…


Frantzisko Xabier Jatsu Azpilkueta

Auñamenditik hegoalderantz Nafarroako Erresuma mendetako independentziaren hondar urte garratzak bizi ari zelarik, hiru zutabe gisa euskalduntasuna, abertzaletasuna eta misiolari lana izanen zituen mutikoa jaio zen. Muga gatazkatsu batean izan zen, Xabier izeneko herrian, hainbat hizkuntzalarik…


LARRAGA

Txemak aspaldi jakin nahi zuen ea Larragan euskaraz mintzatu ote denentz. Bada, horren alde hamaika froga dago, haien artean toki izen zaharrak, auzokideek euskaraz bazekitela zioten lekukotasunak… Oraingoan, eta labur derragun, udalerri izena aipaturen dugu….


JAUN DONE SATURDI

Lagun hurbil batek galde egin berri dit ea zein den nafarron hiriburuko, Iruñeko Alde Zaharreko burgo, populazio gune bati historikoki egokitu zaion izena, hau da, ea “San Saturnino” edo “San Zernin” deitu behar ote diogun….