Nafarroaren historia – Erlantz Urtasun Antzano

SANFERMINAK 1939-1943

  1939ko egitaraua. Diktadura. Azalean nahiz barruan: “Año de la Victoria” eta “fiestas para honrar al glorioso Obispo y Mártir”. II. Errepublikako demokrazia bortxaz desagerrarazi ondoren erlijioa itzuli da, nabarmenki. Jaiak hogeia arte luzatu dira:…

Gehiago irakurri...

SANFERMINAK II. ERREPUBLIKAREN GARAIAN

  1931ko sanferminetan jadanik II. errepublika aldarrikaturik zegoen. Bada, jai egitarauaren azalean “zaldiko” bat margotu zuten, haurren pozarakotz. Alkatea Mariano Anso errepublikar jaun aurrerakoia zen, hots, demokrata zena, eta frantsesez idatzirik zegoen liburuxkan irakurtzen ahal…


SANFERMINAK ETA IHAUTERIA

  Duela denbora luzea, ihauteria zelarik, Jose Maria Satrustegi zenari bertzeak bertze sanferminei buruz ari izan nintzaion. Hau da Arbazuko euskaltzainak oparitu zidan gogoeta: “Iruñean dago, ihauteriei buruz, ihauteriak berpiztu nahi bat. Ez da beharrik….


“JARAUTAKO MARITXU KAJOIA”

Gipuzkoako Arrasate hirian “Maritxu Kajoia” ohitura berezia dute, tabernarien patroia edo, hots, prozesio desitxurosoaren aitzakiaz betiko kristorena harrapatzea, parranda handia egitea. Bada, eta adinekoek oroitzen dutenez, Iruñeko Jarauta karrikan honelako zerbait asmatu zuten errepublika garaian:…


“IRUÑEKO LASTERKETA”

XIX. mendearen amaieran, Iruñeko zenbait intelektual aberatsen artean nolabaiteko giro euskaltzalea zegoen indarrean. Hor dira Kanpion, Iturralde, Antsoleaga, Oloritz eta bertze; egun ezin baita ukatu haiek idatziriko hainbat lan historiko, filologiko edota arkeologikok harridura sorrarazten…


JURRAMENDIREN ITZALEAN 1976-5-9

1976an gertakari latza eman zen Nafarroako Lizarrerriaren bihotzean. Urtero, maiatzean, Jurramendiren gerizpean karlistek XIX. mendeko gerretan erakutsiriko kemena ospatzen ohi zen, erromeria jendetsuaren gisa. Data hartan, baina, Franco diktadorea hil zenetik bakarrik urte erdia pasa…


“EL ARALAR” (1894-1897)

Merkataldinda eta Estafeta karriketako egunkari hau 1894ko otsailaren 2an agertu zen. Sortzailea, Arturo Kanpion, nafar hautetsi zen, baita Bizkaiko senadorea ere. Gregorio Perez de Agoitz zuzendari lanetan, ohiko erredakzioan Altadill, Antsoleaga, Iturralde eta Oloritz zeuden….


“LAU-BURU” (1882-1886)

“El Arga” izenekoak utziriko hutsunea betetzeko jaio zen, ia etenik gabe baten amaieran bertzea agertuz. Sei hilabete lehenago, 1881eko uztailaren erdi aldean, Nafarroako Kontu Ganbaran Etxeberria, Diez, Kanpion, Dihinx, Kortes, Arantzadi nahiz Santz elkartu eta…


“EL ARGA” (1879-1881)

Izenburuaren azpian “Unión Vasconavarra” zeraman idatzirik. Hasieran astearte, ortzegun, larunbat eta igandeetan irakurtzen ahal bazen ere, bigarren urterako egunkari bilakatu eta 1880ko urriaren 29tik aitzinerat jai egunetan ez zuten plazaratzen. Luis Gartzia Santz inprimatzaileak sorturik,…


GOROLDIOAZ

Bada, gurean hain maitatua den goroldioaz, nafar kondaira zaharra. Dirudienez, aspaldi, duela denbora luze-luzea, landare guziak mintzo omen ziren. Goroldioa, baina, lotsati xamarra zen, eta ez zen ausartzen zipurrik ere erraten. Behin eta berriz saiatu…