Boilurraren Museoa Metauten-en dago, Lizarratik 11 Km-ra, Lokiz mendilerroaren magalean. Museoan, inguru horietan hazten den boilur beltza (Tuber melanosporum) da elementu nagusia. Onddo askomizeto horren historia, bere gainean garatu den kultura eta horren balio naturalak…
Izen botanikoa Hypericum perforatum da, Hypericaceae familiakoa. Herri-izen asko ditu. Euskaraz: milazuloa, San Juan belarra, ausiki belarra, Santio belarra, te beltza, epai belarra, etab. Gaztelaniaz: hipérico, corazoncillo, hipérico de Roncal, te, sanguinaria, corión, hipericón, hierba…
Gertuko mendietan ibiltzea gogoko duzuenok; pagadietan, hariztietan, pinudietan eta erkameztietan pasieran ibiltzen zaretenok, behin baino gehiagotan, ustekabean, sastraka artean nabarmentzen den zuhaixka eder batekin topo egin duzue. Delako zuhaixka gutxi-asko handia da, hosto berdeak, gainaldea…
Izen botanikoa Anagallis arvensis da. Primulaceae familiakoa. Landare honi pasmo belarra, amorru-belarra, izukeslea, gangrena-belarra, murajes, hierba para infecciones, mando-belarra eta abar deitzen zaio. Pasmo-belarra euskaraz. Oso izen egokia. Izan ere, gure aurrekoek landarea pasmo-ari aurre…
Horma belarra. Izen botanikoa Parietaria officinalis da, Urticaceae familiakoa. Landare honi parietaria, horma belarra, pareta belarra, gibel belarra, odolbelarra, rompepiedras, hierba para el hígado, hierba para orinar, hierba para las piedras del riñón eta abar…
Azeri buztana, Equisetum arvense L. Equisetaceae. Equisetum hitz latina da eta zaldi-buztana esan nahi du: equus (zaldia) eta saeta, seta (ilea, zurda). Izan ere, zaldiaren buztanaren itxura du. Dirudienez, mendetan zehar aldatu ez den landare…
Olibondoa, Olea europaea L. Oleaceae. Oso zuhaitz ederra da. Basa-landarea, eta bai aspalditik landatua ere. Aceituno ere deitzen zaio gaztelaniaz eta basokoa dena acebuche, oleastro eta beste izenez ezagutzen da. Larramendik dio (Diccionario trilingüe del…
Asuna, Urtica dioica L. Urticaceae. Herri izen asko ditu: asuna, osina, atsunes, oxines, asoina eta abar. Larramendik (Diccionario trilingüe del castellano, vascuence y latín. Donostia.1745) dio landare honi osiña, osina, asuna deitzen zaiola. Jose María…
Txikoria-belarra, Taraxacum officinale, Weber, Asteraceae. Beste izenak ere baditu: diente de león, pixa-belarra, sorgin belarra, taraxacum, galkidea, lumabelarra, kardabera, amargón, mando-belarra, achicoria silvestre, meacamas, achicoria eta abar. Jose María de Lacoizquetak (Diccionario de los nombres…
Erregaliza, Glycirriza glabra L. Fabaceae. Makilgoxoa, palodulce, regaliz de palo, regaliz, orozuz, alcanzuz eta beste herri-izenak ere baditu. Manuel Larramendik (Diccionario trilingüe del castellano, vascuence y latín. Donostia. 1745) gotxerroa deitzen dio, hau da, gozo…