Ezkia, Tilia platyphyllos Scop. Tiliaceae. Tila, tilo, tilo de montaña, hierba tranquilizante ere deitzen zaio Nafarroan. Lacoizquetaren arabera (José María de Lacoizqueta. Diccionario de los nombres euskaros de las plantas. Imprenta Provincial. Iruña. 1888) ezkia,…
Elikadurak garrantzi handia du osasuntsu eta ongi bizi izateko. Osasuntsu elikatzeak ongi sentitzen lagunduko digu, fisikoki, zein buruz, gorputzez, pisuz… Zenbait eritasunei aurre hartzeko ere baliogarria da: minbizia, loditasuna, diabetes, edo bihotzeko eritasunak besteak beste….
Maiz ikusten den gaixotasuna da. Biztanleriaren %80ak bizkarreko mina dauka bere bizitzan zehar. Gehienetan ez da larria eta bere kabuz desagertzen da. Bizkarreko mina daukatenen herena besterik ez, sendagilearengana doa. %85 kasuetan giharreko mina izaten…
Garraiska, Melissa officinalis L. Lamiaceae. Modu desberdinetan deitze zaio Nafarroan: melisa, menta, salvia eta beste. Jatorria Mediterraneoko arroan du. José María de Lacoizqueta-k idatzitako Diccionario de los nombres euskaros de las plantas liburuan (Iruña, Imprenta…
Hona hemen OEE-ren webgunearen esteka eta bertan Elinberri-ri buruz jasotako berria: http://www.oeegunea.eus/ http://www.oeegunea.eus/berriak/ikusi/2017-11-16/elinberri-argibide-hiria
Gizakioi sentimendu hori ezaguna egiten zaigu, egunero erronka txikei edota bizitzaren egoera zailei aurre egin behar diegunean sortzen da. Sumatu dezakeguna izan daiteke… urduri jartzea, izerditzea, ezinegona bularrean edo urdailean, taupaden abiadura bizkortzea, arnasa hartzeko…
Intsusa, Sambucus nigra L. (Adoxaceae), herri-medikuntzan oso landare ezaguna da. Flota deitzen zaio Nafarroako erdi aldean. Saúco, sabuko, sabuquera ere leku askotan. Nafarroako zenbait herritan, haurrek jolasean ibiltzeko, intsusarekin zerbatanak egiten zituzten, hau da, adar…
“Ugaldeak gutika-gutika urbideko biurgune-bazterrak jaten oi dituen bezala, ala erdarak iretsi ditu eskuararen eremuak. Zelaiak, ibarrak eta mendiak oro estaliak dagozi erdaraz. Mendi-galdurrak eta oian zokoak eskuararen iges-leku bilakatu dira -Tazito erromatarraren lanak ezagutzen zituen?….
Gure Herria (1922) “Toki izenen etorkiari buruz, euskaldun letradunak aspaldidanik ametsetan eta dostetan ari gara (…) Ene irizpide Akelarre itzak, akerraren usañik ez du. Una zertako. Zugarramurdiarrei entzunik nago, tokiari deitzen Alkelarre, unen urbil dagon…
Dolua hitza latinetik dator, Dolus hitzetik. Mundu osoko pertsona guztietan ematen den nahitaezko bizipena da. Uste duguna baina zentzu zabalagoa dauka, egoera anitz biltzen baititu, hala nola, Pertsona edota animalia baten heriotza Gaixotasuna edota atzeraezina…