Joseba Aurkenerena Barandiaran

MARI, BASAJAUN ETA LAMINAK URRUÑAKO KARRIKALDIAN KANTARI

Urruña luzaz lozorroan izan bada ere, azken hamarkadetan urrats handiak egin ditu euskaltasuna pizturik iraunarazteko. Erdal haizeen eta boterearen aurka borrokatuz gauza ainitz egin dute. Euskal kultura zabaltzeko Berttoli eta Hazia elkarteak sortu, politika mailan…


Joanikot kapitaina Altzai-Lakarriko pastoralean

Joan edo Joanikot Arberoako baxenafarra zen, Nafarroako Erresumako militarra, kapitain graduaziokoa, eta politikoki beaumondarren bandoan kokaturik zena. Oztako Maiarekin ezkondua zen eta Zangozako merindadeko Tebas herrian bizi ziren. XVI. mendea arras nahasia izan zen Nafarroako…


Udako solstizioaren magia euskal herrietan

Donibane edo San Joan ekainaren 24an ospatzen da, udako solztiziotik (ekainaren 21ean, normalean) gertu. San Joan bezperako gauean erritual franko ospatzen ditugu Euskal Herrian. Etxeetako ate eta leihoetan lizar edo elorri-zuri adaxka ezartzen da, eguzki…


Euskal onomatopeiak berreskuratzen

Euskara, pittaka-pittaka eta jende aunitzen lanari esker, bere bidea egiten ari da bizitzaren arlo guztietan, hala ere, bai komikigintzan eta baita literaturaren beste zenbait arlotan ere, onomatopeien kontua baztertu samarra daukagu. Nire irudikoz, euskara zuzen…


Donostia erre zutenekoa

Asko eta luze idatzi da Donostiak 1813ko abuztuaren 31n pairatu zituen hesitzeaz, erasoaz eta suntsiketaz. Luis Murugarrenek, Jose Berruezok,… eta berriki Javier Sadak beren ekarpen eta iritziak eman dituzte, baina ni, gehien bat, bat nator…


Kamusarri, gazte galdu genuen Ziburuko olerkari handia

Jan Battitt Kamusarri Murgi 1815eko otsailaren 17an sortu zen Ziburuko Pokalet karrikako etxe batean. Aita itsasgizona zuen eta Jan Battitt jaio zen urte berean hil zen arrantza istripu batez. Jan Battitt Kamusarrik bi hilabete zituen…


Lezo Urreiztieta, kontrabandista eta ekintzaile handia

Irakurriz eta entzunez ezagutzen nituen gizon honek 1936ko gerran egindako balentriak. Banekien bera izan zela, espainiar faxistek Bilboko portuari jarritako blokeoa, behin eta berriz, hautsiz, euskaldunek erasoei aurre egiteko horren beharrezkoak zituzten armak ekarri zituena;…


Irrintzinak Bidasoa gaineko Done Jakue zubian

Apirilaren 4an, Korrikan kari, ehunka euskaltzale, ehunka korrikalari. Lekukoa Hendaiatik dator, harro eta alai, eta Irunera doa. Zubian jende pilo bat aiduru, bizkarrekoa jantzirik, zangoak prest. Bazterretan polizia frantsesak, arrotz eta hotz, heien ondoan militar…


Julian Irizar Antartikako izotzetan

Haien burua euskalduntzat hartzen duten diasporako anai-arreba guztien omenez eta oroitzapenez. Euskal Herriak arlo guztietan nabarmendu diren seme-alaba gartsuak eman ditu. Horietako aunitz euskal lurretan jaioak, beste asko gure diaspora zabalean. Hauxe da Argentinan sortutako…


Leon Dongaitz, Urruñako pilotari mitikoa

Haurrak ikas zazue euskaraz mintzatzen, ongi pilotan eta oneski dantzatzen. Horrela hasten zaigu “Airetun txikitun” kantu ospetsuaren lehen kobla, eta erran behar dugu, bi lerrotan maisukiro laburbiltzen digula euskal arimaren funtsa: euskara, pilota eta dantza….