Joseba Aurkenerena Barandiaran

KARTA IZENAK

Karta jokoak ospetsuak dira Euskal Herriko luze-zabalean, eta adin guztietako zaleak dira musean, trukean, punttuan… edo bestelako karta jokoetan maiz samar aritzen direnak. Zalantzarik gabe, musa da euskaldunen artean zabalkunderik handiena duena. Gazte ginenean, ostiralero,…


KASKAROTAK ETA ZANPANTZAR URRUÑAKO KARRIKETAN

Otsailean euskal inauteak eztanda egin zuen Euskal Herri osoan. Ituren, Zubieta eta Aurtitzeko joaldunek hastapena eman zioten, joareak joz eta isipuez izpiritu eta indar gaixtoak uxatuz, eta geroztik gure geografia osoan errepikatu dira antzeko erritual…


BIDEETAN BARNA

Joseba Aurkenerena Barandiaran Berrogeita hamaseiko otsailean sortu ninduten, elurte handiak Euskal Herria estaltzen zuenean. Hotz handia egiten zuen eta Jaizkibel mendiko basoak izoztu eta desagertu omen ziren. Horma-ziriak nonahi ikus zitezkeen. Horrela kontatu didate beti,…


HARTZAREN HIBERNAZIOA ETA EUSKAL INAUTERIA

Herri guztiek beren animalia totemikoak izan dituzte, eta euskaldunon artean hartza izan da mende luzeetan mirespen eta begirunea jaso dituena. Gure arbasoen gogoan hartza zen biziaren ametsa, etengabeko gurpil ibilkaria hobekien islatzen zituena. Neguan lotan…


MANEX LAFITTE KORTSARIOA, BARATARIAKO ERREGE

XVIII. mendeko kortsario hau biziki ospetsua izan zen bere garaian, bai itsasgizon lapurtarren artean eta baita Ameriketan ere. Ainitzetan pirata gisa aritu bazen ere, gehienetan kortso patenteak ematen zion babesarekin aritu zen. Itsas-lapurreriaz aritzeaz gain,…


ROSSELL HOPE ROBBINS ETA LAPURDIKO SORGINAK

Sorginkeriaz hitz egiten dugunean, badira hainbat ikerle eta idazle nahitaez aipatu behar direnak. Euskal Herriko sorginez ari garela Julio Caro Baroja dugu ezinbesteko erreferentzia, baina Europako sorginkeriaz ari bagara, Rossell Hope Robbins dugu iturri saihestezina….


OLENTZERO, NEGUKO SOLSTIZIOAREN IGARLEA

Oso garai zaharretatik euskaldunok sua gurtu dugu eta sua erabili izan dugu solstizio eta ekinozioen inguruko jai erritualetan. Jondoni Joane edo San Joanen udako solstizioan sua da jaun eta jabe, garbitzaile eta berritzaile ber denboran….


URRUÑAKO HILERRIAN BEHIN

Bizitzaren aldi guztietan badira gauza ederrak, konformitatez bizi izanez gero. Nik, bederen, nire bizitzaren aldi guztietan gozatu dut, haurtzaroan, nerabezaroan, gaztaroan, helduaroan eta erretiran sartu naizenez geroztik ere, pozik bizi naiz. Horrek ez du erran…


UDAZKENEKO EKINOZIOA EUSKAL HERRIAN

Garai zaharretako euskaldunek solstizioak eta ekinozioak baliatu zituzten urtearen banaketa egiteko. Horrela egin zuten Europa zaharreko herri naturista eta animista guztiek. Kristauek, erromatar inperioaren laguntzaz hasieran, eta Erdi Aroko gizarte feudalaren egituren bidez ondoren, heien…


EUSKAL ASTRONAUTAK ESPAZIOAN BARNA

Gaur egun, gero eta astronauta gehiago daude. Lehen amerikarren eta sobietarren monopolioa zena, gaur arras zabalduta dago planeta osoan. Europak badu bere agentzia espaziala, Txinak ere bai, eta badira hor-hemenka espaziora jauzi egiteko xedea duten…